W niniejszym artykule chcemy państwa zapoznać z podstawowymi pojęciami, normami prawnymi i oznaczeniami, z którymi spotykają się osoby odpowiedzialne za transport szybko psujących się artykułów żywnościowych.

Każdy środek transportu, wykorzystywany do przewozu żywności, uczestniczący w ruchu publicznym, musi spełniać obowiązujące akty prawne regulujące jego dopuszczenie do ruchu. Normy te określają nie tylko izolacyjność cieplną, gabaryty pojazdu, dopuszczalne naciski jednoosiowe, emisję spalin, ale również wyposażenie dodatkowe.

            Środki transportu do przewozu wspomnianych artykułów zostały sklasyfikowane w „Umowie o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP)”

            Umowa ATP dzieli środki transportu na cztery grupy:

-chłodnie,

-izotermy,

-lodownie,

-ogrzewane środki transportu.

            Rozpatrując izotermy, wymiana ciepła między ładunkiem, a otoczeniem ograniczona jest przez materiały termoizolacyjne, z których wykonane są powierzchnie zabudowy. Interesujące nas nadwozia, w celu zapewnienia określonych warunków dla transportu żywności, muszą zgodnie z umową ATP charakteryzować się określonym współczynnikiem przenikania ciepła „k” [W/(m²K)]. Do roku ok. 2000 producenci niektórych nadwozi chłodniczych podawali ten parametr na tabliczkach znamionowych. Współczynnik ten jest definiowany jako strumień ciepła przenikający przez średnią geometryczną powierzchni nadwozia przy różnicy temperatur wewnątrz nadwozia i na zewnątrz.

            Wartość globalnego współczynnika przenikania ciepła  określa przynależność środka transportu do jednej z dwóch kategorii:

- IN - zwykły izotermiczny środek transportu  k≤0,7 W/(m²K) ,

- IR - izotermiczny środek transportu z izolacją wzmocnioną  k≤0,4 W/(m²K) .

Zgodnie z umową ATP środki transportu żywności oznakowane są przy pomocy oznaczeń, składających się z trzech liter:

- pierwsza litera oznacza rodzaj urządzenia chłodniczego lub grzewczego :

F - urządzenie chłodnicze ( z j. francuskiego energin frigorique),

C - urządzenie grzewcze  ( z j. francuskiego energin calorique),

R - zasobnik zimna;

- druga litera oznacza typ izolacji cieplnej:

R - wzmocnionej,

N - normalnej;

- trzecia litera to klasa temperatur: A, B, C, D, E, F.

Występuje również litera X na czwartej pozycji oznaczająca, że dane urządzenie chłodnicze nie jest wyposażone w samowystarczalny napęd.

            Zakres temperatur  we wnętrzu nadwozia chłodniczego:

A - <12÷0>,

B - <12÷-10>,

C - <12÷-20>.

            Kwintesencją badań zabudów izotermicznych jest wyznaczenie wartości globalnego współczynnika przenikania ciepła, który klasyfikuje środek transportu jako zabudowę z izolacją normalną „N” lub wzmocnioną „R”. Kolejną kwestią jest sprawdzenie szczelności nadwozia (drzwi, otwory wentylacyjne, jakość uszczelek). Dalszym etapem jest sprawdzenie poprawności doboru agregatu do posiadanej klasy.

            Postanowienia dotyczące kontroli zgodności izotermicznych środków transportu, lodowni, chłodni lub ogrzewanych środków transportu stanowią, że kontrolę należy przeprowadzać m.in.:

- przed oddaniem środka transportu do eksploatacji (dla nowych środków transportu badania obejmują co najmniej 1% środków transportu danej serii, certyfikat nadawany jest na 6 lat),

- po okresie 6 lat badania muszą być przeprowadzane co najmniej raz na 3 lata,

- za każdym razem gdy wymaga tego właściwa władza.